Makine Teknolojisi
Teknolojinin gelişmesi insanın ve insanlığın yaşam kalitesini yükseltmek, insanın kendisine ve çevresine daha fazla zaman ayırmasını hedeflemiştir Makineler, insanların hayatını kolaylaştıran, yaşam kalitesini yükselten en önemli unsurlardan biridir Makine teknolojisi alanı ekonomik kalkınmanın temelidir. Alan, ülkemizde ve dünyada hızla ilerlemektedir, getirisi ve katma değeri de ekonominin lokomotif durumundadır.
A. ALANIN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ
Teknolojinin gelişmesi insanın ve insanlığın yaşam kalitesini yükseltmek, insanın kendisine ve çevresine daha fazla zaman ayırmasını hedeflemiştir Makineler, insanların hayatını kolaylaştıran, yaşam kalitesini yükselten en önemli unsurlardan biridir Makine teknolojisi alanı ekonomik kalkınmanın temelidir. Alan, ülkemizde ve dünyada hızla ilerlemektedir, getirisi ve katma değeri de ekonominin lokomotif durumundadır. Alanda istihdam imkânları oldukça çeşitlidir Dünyada ve ülkemizde sektördeki kaliteye eleman sıkıntısı oldukça fazladır Dolayısıyla iş bulma sıkıntısı yoktur Alanda çalışanların gelir düzeyleri ülke standartlarının üzerindedir. Ülkemiz, bulunduğu coğrafi bölgede makine teknolojisi alanında lider olmayı hedefemiştir. Bugün birçok ülkeye ihracat ve teknoloji transferi yapmaktadır.
B. ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER
- Endüstriyel Kalıpçılık
- Bilgisayar Destekli Endüstriyel Modelleme
- Bilgisayar Destekli Makine Ressamlığı
- Makine Bakım Onarımı
- Bilgisayarlı Makine İmalatı
- Mermer İşleme
ENDÜSTRİYEL KALIPÇI
Tanımı: Talaşlı imalat tezgahlarını kullanabilen, üretilecek parçaya göre kalıp tasarımını yapabilen, yaptığı her türlü kalıpları preslere bağlayabilen, pres ayarlarını yapabilen, kalıptan ürün alabilen, kalıp onarımını ve çalıştığı tüm makinelerin periyodik bakımını yapabilen nitelikli kişidir.
Görevleri
- Teknik resim çizmek
- Bilgisayar destekli iki ve üç boyutlu çizim yapmak
- İmalat işlemleri yapmak
- Parçaya uygun kalıp tasarımı yapmak
- Sac metal kalıpları yapmak
- Birleşik sac metal kalıpları yapmak
- İş kalıpları yapmak
- Hacim kalıpları yapmak
- Kalıp bakım ve onarımlarını yapmak
- İş organizasyonu yapmak
- İş güvenliği önlemlerini almak
BİLGİSAYAR DESTEKLİ ENDÜSTRİYEL MODELLEMECİ
Tanımı: Model imalat resmini çizen, malzeme, dökümcülük, ahşap, metal, termoset plastiklerin işleme ve şekillendirme ve bunları işleyecek tezgah ve makineleri kullanım bilgisine sahip, prototipleri yapan, seri üretim ve hızlı prototip teknolojilerini kullanarak modelleme ve maça sandıkları yapabilen, bilgisayar kontrollü ve mekanik tezgahları güvenli olarak kullanarak her türlü modellemeyi yaparak seri üretime hazır hale getiren, makinelerin periyodik bakımını yapabilen ve basit arızalarını gideren nitelikli kişidir.
Görevleri
- Teknik resim çizmek
- Bilgisayar destekli iki ve üç boyutlu çizim yapmak
- CNC tezgahlarında modelleme yapmak
- Kompozit malzemelerden modelleme yapmak
- Epoksi malzemelerden modelleme yapmak
- Seri üretim modellemeleri yapmak
- Hassas döküm ve hızlı prototip teknolojileri ile modelleme yapmak
- Temel imalat işlemleri yapmak
- Üst yüzey işlemleri yapmak
- İş organizasyonu yapmak
- İş güvenliği önlemlerini almak
BİLGİSAYAR DESTEKLİ MAKİNE RESSAMI
Tanımı: Endüstriyel üretimde; imalatı yapılacak ürünlerin yapım ve komple resimlerini bilgisayar destekli çizim ortamında iki ve üç boyutlu çizen, mekanik sistem dizaynlarını ve hesaplamalarını yapan, ürünlerin bakım ve kullanım kataloglarını hazırlayan, bilgisayar ile sayısal kod türetme yazılımlarını uygulayan nitelikli kişidir.
Görevleri
- Ürünlerin parça yapım ve komple resimlerini çizmek
- Mekanik sistem dizaynlarını ve hesaplamalarını yapmak
- Bilgisayar ortamında iki boyutlu çizim yapmak
- Ürünlerin bilgisayar ortamında üç boyutlu modelleme ve animasyonlarını oluşturmak
- Bilgisayar ile sayısal kod yazılımlarını uygulamak
- Ürünlerin bakım ve kullanım kataloglarını hazırlamak
- Teknik resim kurallarına ve standartlara (TSE – ISO – CE vb) uygun çalışma yapmak
MAKİNE BAKIM ONARIMCISI
Tanımı: Tezgah kurulumunu yapan, tezgahların bakım kataloglarını inceleyerek arıza tespitini yapan, arızalı parçayı onaran ya da yenisi ile değiştiren tezgah ve makinelerin periyodik bakımlarını yapan nitelikli kişidir.
Görevleri
- Sistemi faal durumda tutmak
- Makinelerin periyodik bakımını yapmak
- Arıza tespiti yapmak - Onarım yapmak
- Makine yerleşimi yapmak
- Makine montajı yapmak
- Mesleki gelişim ve sanayicilere rehberlik yapmak
- Temel tesviye işlemleri yapmak
- Elektrik ve elektronik sistemlerin bakım ve onarımını yapmak
- Hidrolik-Pnömatik sistemlerin bakım ve onarımını yapmak
- Gerektiğinde bakım ve onarım için aparat tasarımı yaparak uygulamak
- Sistemi işletmeye almak - Bakım katoloğunu incelemek
- İş organizasyonu ve planlama yapmak - İş güvenliği kurallarına uymak
BİLGİSAYARLI MAKİNE İMALATÇISI
Tanımı: Klasik ve bilgisayar kontrollü talaşlı imalat tezgâhlarını çalıştırıp sayısal kod üreterek kullanabilen, makine parçalarını işleyebilen, bu makinelerin her türlü ayar ve kontrollerini yapabilen, makinelerin üzerindeki tüm sistemlerin bakım ve onarımını yapabilen nitelikli kişidir.
Görevleri
- Teknik resim çizmek
- Temel imalat ve montaj işlemleri yapmak
- Bilgisayar destekli iki ve üç boyutlu çizim yapmak
- Takım yolları oluşturmak ( Sayısal kod üretmek)
- CNC tezgahlarını kullanmak
- İş güvenliği kurallarına uymak
- İş organizasyonu ve planlama yapmak
- Çalıştığı makinelerin bakım ve onarımını yapmak
MERMER İŞLEMECİLİĞİ
Tanımı: Ocaktan blok mermeri çıkararak istenilen ölçülerde işleyebilen, mermerden estetik ürünler, mozaik eskitme yapabilen ve mermercilikte kullanılan her türlü makine ve aletleri güvenli kullanarak bunların periyodik bakımlarını yapabilen nitelikli kişidir.
Görevleri
- Mermer parçaların resimlerini çizmek,
- Ocaktan blok mermer çıkarmak,
- Plaka fayans üretmek,
- Tornada mermeri işlemek,
- Mermer kaplama işlemi yapmak,
- İş güvenliği tedbirlerini almak,
- Mozaik-Eskitme işlemi yapmak,
- Atık mermerleri değerlendirerek çevre temizliğini korumak,
- Mesleği ile ilgili mevzuatı bilmek,
C. MESLEK ELEMANLARINDA ARANAN ÖZELLİKLER
Makine teknolojisi elemanı olmak isteyenler, duyu organları işlevlerini tam olarak yerine getirir durumda olan, el, ayak ve parmaklarını ustalıkla kullanabilen, titiz, yaratıcı, mesleği ile ilgili teknolojik yenilikleri takip ederek mesleğinde kullanabilen, üç boyutlu düşünen, temel matematik, ?zik, malzeme ve işleme bilgisine sahip, sabırlı, estetik görüşlü, ekip çalışmasına yatkın, kendisi ve çevresi ile barışık, kişilik özellikleri gelişmiş, çevreye duyarlı kişiler olmalıdır.
D. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Endüstriyel kalıpçı: İyi aydınlatılmış, gürültülü, ekiple ve bireysel çalışılabilen, ergonomik, kapalı atölye veya fabrika ortamlarıdır Ortamın havalandırılmasına özen gösterilerek iş güvenliği ve işçi sağlığı tedbirleri alınmış olmalıdır.
Bilgisayar destekli endüstriyel modellemeci: İyi aydınlatılmış, kısmen gürültülü, ekiple ve bireysel çalışılabilen, ergonomik,kapalı atölye veya fabrika ortamlarıdır Boya, macun vb sentetik, kompozit malzeme ile çalışırken maske, eldiven, gözlük kullanılmalı ve ortamın havalandırılmasına özen gösterilerek iş güvenliği ve işçi sağlığı tedbirleri alınmış olmalıdır.
Bilgisayar destekli makine ressamı: İyi aydınlatılmış, gürültüsüz, ekiple ve bireysel çalışılabilen, ergonomik, kapalı o?s veya büro ortamlarıdır.
Makine bakım onarımcısı: Çalışma ortamlarının; iyi aydınlatılmış ve ergonomik olması, iş güvenliği ve çalışanların sağlığının ön planda olması, verimli ve kaliteli üretimin temelidir Çalışma ortamları zaman zaman gürültülü olabilir Çalışma saatleri iş yoğunluğuna göre değişebilir.Kamu ve özel sektörde iş bulma imkânına sahiptirler.
Bilgisayarlı makine imalatçısı: İyi aydınlatılmış, gürültülü, ekiple ve bireysel çalışılabilen, ergonomik, kapalı atölye veya fabrika ortamlarıdır Ortamın aydınlatma ve havalandırılmasına özen gösterilerek iş güvenliği, işçi sağlığı tedbirleri alınmış olmalıdır.
Mermer işlemecisi: Tozlu, nemli ve gürültülü çalışma ortamı vardır Koruyucu güvenlik tedbirleriyle çalışanların sağlığı ve iş emniyeti sağlanmaktadır Fabrika, atölye gibi kapalı ortamlarda çalışılabildiği gibi, mermer ocakçılığında açık alanda çalışma zorunluluğu vardır.
F. İŞ BULMA İMKÂNLARI
Endüstriyel Kalıpçılar: Her türlü kalıp imalatında, talaşlı imalat yapan işletmelerde otomotiv, kimya ve gıda ürünleri kalıpları yapımında, kamu ve özel sektörü kalıp fabrikalarında iş bulma imkânlarına sahiptirler, ayrıca kendi işletmelerini de kurabilirler.
Bilgisayar destekli endüstriyel modellemeci: Modelleme yapan her türlü kamu ve özel sektör fabrikalarında (otomotiv, gemi, uçak vb), makine ve endüstriyel ürün tasarımı ve imalatı yapan (kuyumculuk, ayakkabıcılık) işletmelerde, atölyelerde, kalıp yapan işletmelerde, prototip yapan işletmelerde iş bulma imkânlarına sahiptirler Kendi işletmelerini de kurabilirler Bilgisayar destekli makine ressamı; Bu mesleği yapan kişiler makine tasarımı ve imalatı yapan, her türlü imalat ve komple resimlerini bilgisayar ortamında çizebilen, bakım ve kullanım kataloğu hazırlayabilen teknik eleman olarak, teknik büro, arge ve tasarım birimlerinde, kamu ve özel sektörde iş bulma imkânına sahiptirler
Makine bakım onarımcısı: Makine imalatı yapan fabrikalarda, makine satış hizmeti veren firmalarda, İşletmelerin bakım onarım, servis, montaj vb birimlerde iş bulma imkânına sahiptirler Kendilerine ait tamir ve bakım servisi de kurabilirler Bilgisayarlı makine imalatçısı; Her türlü makine imalatı yapan fabrikalarda, atölyelerde, otomotiv sektöründe, gemi makinelerinde, talaşlı imalatta, makine bakım ve onarımcısı ve montaj elemanı olarak iş bulma imkânlarına sahiptirler Kendi işletmelerini de kurabilirler
Mermer işlemecisi: Her türlü mermer fabrikaları ve atölyelerinde, mermer ocaklarında ve mozaik eskitme imalatı döşenmesi işleri gibi çok geniş alanda iş bulma imkanları vardır Ülkemizde çok sayıda mermer işletmesi olmasına rağmen yetişmiş teknik eleman sıkıntısı çok fazladır
G. EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI
Alandan mezun olan öğrenciler, öncelikle kendi Mesleki ve Teknik Eğitim Bölgesi(METEB) içinde yer alan veya bölgesi dışındaki meslek yüksek okulları ile açık öğretim ön lisans (2 yıllık) programlarına sınavsız olarak yerleştirilmektedir Makine teknolojileri alanından mezun olan öğrenciler aşağıdaki meslek yüksek okulu programlarına sınavsız geçiş yapabilirler.
- Makine Resim-Konstrüksiyon,
- Makine,
- Endüstriyel Kalıpçılık,
- Hasat Sonrası Teknolojisi,
- Makine Yağları ve Yağlama Teknolojisi,
- Mekatronik, - Tarım Alet ve Makineleri,
- Otomotiv,
- Oto Boya Karoseri Doğrultma Teknikerliği,
- Sondajcılık, - Metalurji Malzeme,
- Gemi Makineleri,
- Metalograf ve Malzeme Muayenesi,
- Termik Santral Makineleri,
- Termik Santrallerde Enerji Üretimi,
- Raylı Sistemler Makine Teknolojisi,
- Bilgisayar Destekli Teknik Çizim
Makine Teknolojisi alanından mezun olan öğrenciler sayısal puan türüne göre aşağıdaki 4 yıllık (lisans) eğitim programlarına ek puan alarak devam edebilirler.
- Talaşlı Üretim Öğretmenliği
- Kalıpçılık Öğretmenliği
- Mekatronik Öğretmenliği
- Tasarım ve Konstrüksiyon Öğretmenliği
- Makine Resim ve Konstrüksiyon Öğretmenliği
- Otomotiv Öğretmenliği
Mesleki Eğitim Merkezleri çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alınan illerde ve meslek dallarında aday çırak, çırak, kalfa ve ustalara eğitim vermek ve çeşitli meslek kursları açmak suretiyle sanayinin ihtiyaç duyduğu nitelikli ara insan gücünü yetiştirmek amacıyla açılan eğitim kurumlarıdır Halk Eğitimi Merkezleri yaşam boyu öğrenme perspektifi içerisinde her zaman ve her yerde uygulanabilecek yaygın eğitim programları ile her yaş ve düzeyde bireylere eğitim sunmaktadır Mesleki Eğitim Merkezlerinde, Makine Teknolojisi alanında eğitim verilmektedir Modüler programlarla meslek liseleri arasında paralellik sağlandığından dolayı yatay ve dikey geçişler olabilecektir.
ÇALIŞMA ALANLARI
Metal işleri bölümü mezunları metallerin islendiği kamu yada özel sektör ayrımı yapılmaksızın her yerde çalışabilmektedirİstihdam alanları son derece geniştirBir demir-doğrama atölyesinden, tıbbi cihaz yapan isletmelere, plastik doğrama imalatından is makinesi yapan fabrikalara kadar birçok yerde istihdam edilebilirler
MEZUNİYET SONRASI
Metal işleri bölümü mezunları kamu ve özel sektörlerde teknisyen olarak çalışabilirler Ayrıca TSK teknik birimlerinde astsubay olarak görev almak isterlerse Astsubay Hazırlama Okullarına devam edebilirler. Mezunlar eğer isterlerse iki yıllık Meslek Yüksek Okullarına sınavsız olarak girebilmektedirler.